Re: PTTK przeciwne liberalizacji

Uwagi do zmian w rozdzielności funkcji przewodnika i pilota w obsłudze ruchu turystycznego
2009-01-08
Za autorami książki "Zawód z pasją" - Pawłem Hebdą i Jerzym Madejskim można byłoby przyjąć, że pilot wycieczek, to przedstawiciel zawodu, który narodził się w II połowie ubiegłego wieku. To organizator i serwisant, reprezentant biura podróży, które wysyła grupę turystów w trasę. Jego zajęcie polegać ma z jednej strony na obsłudze administracyjnej grupy turystów, a z drugiej na umileniu jej podróży i wyjaśnieniu większości wątpliwości. Do zadań pilota należy też stałe kontrolowanie jakości usług i ich zgodności z zamówieniem. Jako lojalny pracownik powinien dbać o dobre imię organizatora imprezy i łagodzić zaistniałe konflikty.

Tyle autorzy książki, z którymi trudno się nie zgodzić, mimo, że ustawodawca widzi w pilocie wycieczek jedynie osobę towarzyszącą grupie i sprawującą nad nią opiekę, ale bez żadnych zawodowych konotacji.

Okazuje się więc, że kiedyś, u początków historii obsługi ruchu turystycznego wystarczał grupie wycieczkowej jedynie przewodnik. Z czasem dopiero okazało się, że dla sprawnej obsługi zorganizowanej grupy turystycznej potrzebny był kolejny serwisant w postaci pilota wycieczki. Z pewnością właśnie wtedy wzrosła liczba świadczeń, wzrosła też liczba uczestników oraz wielkość samego ruchu turystycznego, którego nie byli w stanie obsłużyć jedynie sami przewodnicy. Pojawiły się więc powody, dla których wtedy stworzono ten nowy zawód usługowy.

Teraz u początków XXI wieku pojawiają się próby połączenia tych dwóch zbieżnych ze sobą zawodów turystycznych pilota wycieczek i przewodnika turystycznego, głównie dlatego, że tak jest w innych krajach europejskich.

W tej sytuacji powstaje pytanie, czy powody dla których narodził się ów szczególny zawód pilota wycieczek przestały istnieć? Czy ruch turystyczny i skala przygotowywanych dla nich świadczeń zmalała? A może jakość usług turystycznych jest już na tak wysokim, nieomal europejskim poziomie, że nikt nie musi ich dopilnowywać, aby były zgodne z oczekiwaniami turystów?

Na te pytania każdy, zawodowo czynny, pilot wycieczek z pewnością odpowie negatywnie.

Szczególnie w przypadku jakości i ilości przygotowywanych świadczeń, którym nadal często zbyt wiele brakuje. Wielokrotnie w trakcie ich realizacji okazuje się, że w pokojach hotelowych nie ma szafy, miska sedesowa pokojowego węzła higieniczno-sanitarnego jest pęknięta, a w oknie tkwi jeszcze pęknięta szyba. Żeby tylko wziąć pod uwagę osobiste doświadczenia z ostatnio pilotowanej imprezy.

Oczywiście można przy tych nadal zdarzających się niedociągnięciach, założyć, że pilot będzie jeszcze udzielał informacji przewodnickich. Tylko, gdzieś w tym wszystkim musi przepaść jakość i prestiż firmy, która go wysłała, bo doba ma tylko 24 godziny.

Do każdego przekazu trzeba się odpowiednio przygotować, bo to przecież nie wystarcza tylko sama wiedza merytoryczna i orientacja w terenie. To także poziom i sposób przekazywanej wiedzy, zdają się być ważne przy prawidłowej obsłudze poszczególnych grup wycieczkowych. Inaczej się trafia ze swoimi wiadomościami do młodzieży szkolnej, a inaczej do profesjonalistów. Przecież często bywa tak, że nawet zupełnie dobrze przygotowany przewodnik turystyczny jest bezradny wobec niektórych pytań zadawanych przez uczestników wycieczek. Więc jak i kiedy miałby się do nich przygotować uniwersalny pilot.

Wydaje się więc, że przy powiązaniu tych dwóch zawodów w jeden musiałoby dojść do dużej specjalizacji poszczególnych przewodników i to przewodników trasowych, którzy realizowaliby swoje imprezy na tych samych trasach i w oparciu o tych samych, sprawdzonych już usługodawców. Pytanie tylko, czy rzeczywiście jest już tylu przewodników i pilotów, aby do takiej wąskiej specjalizacji doszło i czy jest już na tyle wystarczające zaplecze turystyczne, aby bezproblemowo obsługiwać narastający jednak ruch turystyczny w naszym kraju.

Rodzi się ku temu wiele wątpliwości, podobnie jak i do zapisu ustawowego, w którym stanowi się o opiece pilota, jako osoby towarzyszącej grupie wycieczkowej i to w sposób niezwiązany z wykonywaniem przez niego zawodu.

Wydaje się, że należałoby te dwa zbliżone do siebie zawody traktować podobną miarą. Nie może być tak, że przewodnik turystyczny jest według obecnie obowiązującej ustawy o usługach turystycznych osobą zawodowo oprowadzającą, a pilot wycieczek jedynie osobą towarzyszącą grupie.

To tak, jakby osoba oprowadzająca bezpłatnie grupę zwiedzających nie była przewodnikiem, bo nie wykonuje swoich czynności w ramach komercji wynikającej z posiadanych uprawnień do wykonywania tego zawodu. Podobne niejasności wydają się być w przypadku pilota, gdy jako osoba towarzysząca ma sprawować między innymi opiekę nad powierzoną mu grupą uczestników wycieczki.

Dobrze, gdy ta opieka ma dotyczyć osób dorosłych. Inaczej jednak jest, gdy uczestnikami są uczniowie. Wtedy najczęściej okazuje się, że w myśl obecnego zapisu ustawowego cała opieka nad grupą szkolną liczącą często w granicach 40 - 50 osób spada na pilota, bo opiekunowie – nauczyciele traktują te wzajemne relacje zupełnie inaczej. Pilot przestaje być tylko serwisantem, a staje się kolejnym opiekunem tej samej grupy i to tym, który zostaje obarczony największą odpowiedzialnością za opiekę nad powierzoną mu niejako grupę.

Z pewnością nie byłoby takich sytuacji, gdyby określenie opieka zastąpić obsługą, co jest znacznie bliższe pierwotnym założeniom tworzenia tego typu zawodu turystycznego w naszym kraju.

Wydaje się więc, że istniejące zapisy ustawy o usługach turystycznych winny być nowelizowane, ale w zupełnie odmiennym kierunku od obecnych zamierzeń.
mgr Jarosław A. Janowski