Re: Wolne przewodnictwo

List otwarty

Sz. Pan
Janusz Palikot

Sejm RP
6.01.2008

Szanowny Panie Pośle.

List ten piszę zainspirowany niedawną wiadomością o powołaniu komisji "Przyjazne Państwo" oraz artykułem w "Życiu Warszawy" przeciwko licencjonowaniu usług taksówkarskich w Warszawie.

Tak jak i Pan - też jestem przedsiębiorcą. Też nieco zwariowanym (m.in. pod pseudonimem Maciej Kaczka, zajmuje się poezją, kabaretem) Też wystartowałem ze swoim biznesem - jako świeżo upieczony student leśnictwa - w 1989r. Dzięki rewolucyjnej ustawie Wilczka-Rakowskiego mogłem bez problemu rozwinąć skrzydła w swojej niszowej branży, jaką jest specjalistyczna turystyka przyjazdowa dla wszelkiej maści hobbystów - obserwatorów ptaków, amatorów wycieczek rowerowych itp. - głównie gości z zachodniej Europy odwiedzających Polskę.

W ponurych czasach PRL-u jakakolwiek działalność turystyczna była ściśle reglamentowana przez opresyjne państwo. System organizacji wycieczek powiązany był z socrealną ideologią i miał na celu jedno - totalitarną kontrolę wszelkich grupowych wyjazdów, aby nie stały się zarzewiem buntu przeciwko ustrojowi. Oczkiem w głowie reżimu były przyjazdy obcokrajowców do Polski - obsługujący ich pilot musiał w mniej lub bardziej formalny sposób współpracować z SB a dostęp do zawodu był reglamentowany piramidą biurokratycznych przepisów.

Po 1989 wszelkie bariery zostały zniesione. Dzięki temu ja i wielu innych pasjonatów - mogliśmy bez państwowo-urzędniczego przyzwolenia otworzyć swoje firmy i rozwinąć nieistniejącą wcześniej aktywność gospodarczą. Sprowadzać tysiące turystów do Polski, przynosić miliony budżetowi. Rozkoszować się przynależnością do rodziny wolnych europejskich narodów. W której organizacja turystyki jest niezbywalnym, nieskrępowanym prawem obywatelskiego społeczeństwa. W której świadczenie usług przewodnickich jest wolnym, nielicencjonowanym zawodem - podobnie jak zawód artysty sztuki dowolnej, dziennikarza, czy choćby - parlamentarzysty. Wydawało się, że nic już nie odwróci biegu historii.

Niestety. W 1993r. wrócili do władzy postkomuniści. Satyrycy żartowali wtedy, że trzeba będzie oddawać paszporty. Ale rychło okazało się, że nie były to tylko żarty. Koalicja SLD-PSL w ostatnim roku swojej władzy (1997), niemalże rzutem na taśmę przyklepała ustawę o usługach turystycznych. Ustawa ta wprowadziła koncesje dla biur turystycznych, a przy okazji - kuchennymi drzwiami - restytuowano jota w jotę totalitarne przepisy o kontrolowaniu usług przewodnickich na zasadach ancient regime'u. I to pomimo wyraźnych sugestii ekspertów od europejskiego prawa, że - ochrona konsumenta, zabezpieczenia finansowe biur - owszem, ale co się tyczy przewodnictwa turystycznego - według regulacji unijnych jest to wolny zawód.

Dla mnie i innych autorów unikalnych produktów turystycznych było to jak uderzenie w pysk. Oto my - prekursorzy nowoczesnego biznesu musimy poddać się sprawdzeniu swoich kwalifikacji przez byłych komuchów-aparatczyków. To tak, jakby dziennikarze nowych wolnych mediów musieli zdawać egzaminy przed emerytowanym redaktorem "Trybuny Ludu".

Przykre, że środowisko dziennikarskie, w którym wszelkie dywagacje o licencjonowaniu wolnego zawodu dziennikarza są duszone w zarodku, zachowuje się wobec swoich słabszych pobratymców wyjątkowo nie fair. Od lat bezkrytycznie powtarzane są farmazony dyktowane przez zachowawcze lobby, jaką to rzekomą normą jest karanie "nielegalnych przewodników" w innych miastach Europy. Nikt nie miał chęci sprawdzenia, że regulacje, na które powołują się te sieroty komunizmu dotyczą dawnych quasi-mafijnych układów w kilku śródziemnomorskich krajach, które są obecnie skutecznie likwidowane przez prawo ogólnounijne. Nikt nie zająknął się i głośno nie powiedział: w liberalnych krajach Europy Zachodniej - takich jak Niemcy i Wlk Brytania, krajach z największymi rynkami turystyki wyjazdowej - nigdy żaden państwowy urząd nie kontrolował i nie wydawał uprawnień na oprowadzanie turystów! Jest to wyłącznie w gestii prywatnych podmiotów gospodarczych. Tak jak np. w gestii kabaretowych entertainerów jest dostarczanie rozrywki według aktualnej mody i żaden państwowy urząd (jak u nas niegdyś w PRL-u) nie wydaje "papierów" estradowca.

Nie przypadkowo wspominam o tym kabarecie, bo wśród reakcji dziennikarzy znalazłem jeden chwalebny wyjątek. Jest to wpis na blogu Łukasza Warzechy o paranoicznym paternaliźmie - tyleż sympatyczny, co szokujący. Szokujący, bo autor, pisze "W niektórych miastach w Polsce przewodnicy turystyczni muszą mieć licencje. Nie wiem dokładnie, jaki przepis to reguluje, zapewne jakieś ministerialne rozporządzenie" Pan Warzecha nie zdaje sobie sprawy, jak poważny jest to problem - nie jakieś rozporządzenie tylko ustawa. Nie w "niektórych miastach" tylko na całym terytorium RP nikt nie ma prawa zajmować się grupą turystów bez państwowych uprawnień a szczegółowe regulacje żywo przypominają realia z "Misia" Barei. Nie wiem dokładnie... - pisze blogger. To może niech się dowie, jak na rzetelnego dziennikarza przystało, że to co się obecnie wyprawia w zakresie policyjnych prób egzekucji owych przepisów (vide liczne doniesienia o kontrolach "nielegalnych przewodników") jest sprzeczne z elementarnymi prawami obywatelskimi, konstytucyjnym zakazem cenzury i zwyczajnym zdrowym rozsądkiem. Jest bezsensownym pogwałceniem wolności gospodarczej i uniemożliwia legalne zarobkowanie tysiącom ludzi

W Krakowie i w Małopolsce, gdzie mieszkam od kilku lat, jako pierwszy rozwinąłem na dużą skalę rynek imprez rowerowych dla gości z Niemiec i Anglii. Do obsługi tej szczególnej formy turystyki niełatwo znaleźć fachowców - znających biegle języki, sprawnych fizycznie, umiejących obchodzić się z rowerem, a do tego mających jeszcze jakieś "państwowe papiery". Akurat to ostatnie jest do obsługi tych imprez kompletnie niepotrzebne, bo oficjalny system organizacji szkoleń wciąż opiera się na jakichś siermiężnych wyobrażeniach czym ma być turystyka, a nie czego oczekuje błyskawicznie ewoluujący rynek 21 wieku! Dlatego pomimo sukcesów biznesowych wciąż jestem niepewny swojego losu, bo w każdej chwili ten czy ów urzędnik może dopatrzyć się niezgodności, ukarać, pozbawić dorobku całego życia i zmusić do emigracji. Bardzo bolesne jest, że sam jako właściciel biura i pomysłodawca wszystkich imprez - nie mam prawa, jak kiedyś w pięknych latach 1989-96 oprowadzać swoich turystów. Z podobnymi szokującymi problemami spotykają się wszyscy młodzi ludzie, autorzy oryginalnych usług turystycznych jak np. forma Crazyguides organizująca rajdy po Nowej Hucie. Wreszcie - naprawdę setki młodych, wykształconych ludzi - którzy emigrują do Wlk Brytanii i pracują na przysłowiowych zmywakach mogliby zamiast tego zająć się organizowaniem przyjazdów Brytyjczyków czy Niemców do Polski - ale tego nie zrobią bo obawiają się wciąż nagłaśnianych sankcji za "nielegalne przewodnictwo" z dotkliwymi grzywnami i pozbawieniem wolności włącznie.

Nie będę się więcej rozpisywał nad szczegółami, które w obliczu zjednoczenia z resztą Europy i otwarcia granic nabierają wyjątkowo paranoicznego charakteru. Wspomnę tylko jedno - kiedy wybory wygrała Platforma Obywatelska, był to pierwszy przypadek od 1989r. gdy wygrało ugrupowanie na które i ja głosowałem. I znowu - tak mi się przynajmniej wydaje, choć nie ogłosiła tego żadna Joanna Szczepkowska - mieszkamy we własnym domu. Dlatego zdecydowałem - dość uginania karku i udawania normalności w obliczu absurdu. Świadom nieprzyjemności jakie mnie mogą spotkać ze strony wciąż rządzących pociotków komunizmu planuję zainicjować społeczną akcję na rzecz uwolnienia branży turystycznej od gorsetu tych nieżyciowych przepisów. Zanim rozpocznę konkretne działania. - liczę, że problem stanie się jednym z priorytetetów komisji "Przyjazne Państwo" i pozostaję z szacunkiem

Maciej Zimowski