Re: Przed Zjazdem.....

Niedawno, bo 2 stycznia odbyła się w Warszawie I narada znakarzy szlaków rowerowych. Cierpliwie wysłuchałem i nasunęło mi się kilka pytań, na które powinno się wypowiedzieć całe Towarzystwo, a nie tylko kilku zapaleńców.

Z uwagą wysłuchałem informacji o Centralnym Rejestrze Szlaków, zwanym popularnie Bazą Szlaków, o zasadach uzyskiwania dotacji na szlaki rowerowe i innych problemach dotyczących tych szlaków. A oto problemy, które wymagają wyjaśnienia.

Czy to ma być rejestr szlaków PTTK, czy rejestr wszystkich szlaków Polsce? Z konstrukcji bazy szlaków wynika, że ma to być wyłącznie rejestr szlaków PTTK, bo trzeba podać jako administratora oddział PTTK, a nie ma w nim miejsca na innych administratorów. Nie może być tak, że jako administratora podaje się przypadkowy oddział PTTK, a gdzieś w kącie robi się dopisek, że faktycznie jest inaczej. Nazwa administratora wiąże się z odpowiedzialnością prawną za szlak i nie ma tu miejsca na improwizację.
Osobiście zajmuję się wszystkimi trasami i szlakami rowerowymi na „swoim” terenie, a nie trasami i szlakami rowerowymi PTTK, bo takich praktycznie nie ma. W związku z tym interesuje mnie wyłącznie prowadzenie rejestru wszystkich tras i szlaków, bo inny rejestr nie ma praktycznie żadnej wartości użytkowej.
Wydaje mi się, że jako PTTK możemy ubiegać się o dotację na prowadzenie rejestru wszystkich szlaków, natomiast nie mamy szans na dotowanie prowadzenia rejestru wewnątrz organizacyjnego.

Czy rejestr szlaków ma zawierać trudną w percepcji wewnątrz organizacyjną numerację tras i szlaków rowerowych PTTK, czy łatwą do przyswojenia numerację wszystkich tras i szlaków rowerowych w Polsce? Problem ten kontynuacją problemu postawionego powyżej. Numery ewidencyjne przyjęte dotychczas przez PTTK nie nadają się do stosowania ich na drogowskazach, na mapach i w przewodnikach, bo są długie i trudne do zapamiętania. Nie wyobrażam sobie też mapy i przewodnika, w których różne trasy mają różne numeracje w zależności od ich administratorów. Cała Europa przyjmuje numerację tras i szlaków rowerowych nawiązującą do numeracji dróg, dlatego też nasza numeracja powinna nawiązywać do tego systemu.
Już w 1999 r. zostałem zachęcony przez Śląski Związek Gmin i Powiatów w Katowicach do zaprojektowania numeracji tras rowerowych dla woj. śląskiego, a następnie zrobiłem to samo dla woj. opolskiego. Interesuje mnie wprowadzenie przez PTTK systemu numeracji, który będzie nawiązywać do wypraktykowanej przeze mnie zasady numeracji, a dostosowanie numeracji lokalnej do numeracji ogólnopolskiej będzie zawierać jedynie zmianę tych numerów, które będą kolidować z numerami tras krajowych. Nie do przyjęcia jest system numeracji PTTK, który w praktyce wymaga przenumerowania większości istniejących tras i szlaków rowerowych oraz zmiany wszystkich istniejących tablic informacyjnych i drogowskazów.
Od tego zależy, czy nasze zdanie będzie się liczyć przy rozpatrywaniu problematyki szlak pozostaniemy przy postawie konsumpcyjnej wobec innych administratorów szlaków rowerowych.

Czy baza szlaków PTTK ma dotyczyć wszystkich szlaków, czy tylko szlaków oznakowanych w terenie? Poprawnie wykonana koncepcja sieci tras rowerowych zawiera trasy, które przez wiele lat z różnych przyczyn nie będą wykonywane. W związku z tym baza szlaków powinna zawierać informacje o aktualnej fazie prac nad każdą trasą. Powinna być rubryka podająca, czy szlak jest zaplanowany, zaprojektowany, oznakowany, czy też zlikwidowany. Obecnie jest tylko data ostatniego odnowienia.
Od tego zależy, czy baza szlaków będzie miała charakter operatywny, czy też wszystkie istotne informacje pozostaną w kajetach osób zajmujących się szlakami.

Czy baza szlaków powinna zawierać wyłącznie informacje o znakarzach, którzy oznakowali szlak w terenie, czy powinny też znaleźć się w bazie informacje o projektantach przebiegu i oznakowania, oraz informacje o projektantach tablic informacyjnych? Wykonawca oznakowania jest w tym układzie najmniej istotny, a jest to jedyna informacja, którą aktualnie ujmuje baza szlaków. Uprawnienia znakarza są wyłącznie uprawnieniami wewnątrz organizacyjnymi PTTK. Z punktu widzenia prawa jest zupełnie nieistotne, czy projektanci i wykonawcy mają jakiekolwiek uprawnienia, natomiast istotne jest, kto ponosi odpowiedzialność za wykonane prace, a baza szlaków tego nie przewiduje.
Obecnie nie da się wypełnić rubryk bazy szlaków dotyczących znakarzy, ponieważ większość osób zaangażowanych do prac znakarskich nie posiada takich uprawnień, a te, które je posiadają często wykonują prace dla innych podmiotów, niż macierzysty oddział PTTK.

Czy baza szlaków powinna zawierać wyłącznie informacje o obiektach PTTK przy szlakach, a jest ich niewiele, czy o wszystkich obiektach zagospodarowania turystycznego interesujących turystę? Wykonana baza szlaków zawiera wyłącznie informacje o obiektach PTTK, a zupełnie pomija pozostałe, których jest znakomita większość. Przy prawie wszystkich szlakach rowerowych nie ma ani jednego obiektu PTTK, co pod tym względem czyni bazę szlaków zupełnie bezużyteczną. Przydały by się również informacje o sklepach z częściami rowerowymi i warsztatach naprawczych rowerów.
W obecnej formie baza szlaków jest pod tym względem zupełnie nieprzydatna dla turysty, a także dla autorów przewodników.

Czy PTTK zamierza znakować szlaki dla własnych potrzeb, czy dla potrzeb całego społeczeństwa? Od tego zależy, czy wnioski o przyznanie dotacji na ten cel powinny opiewać na zwrot części kosztów, czy na zwrot całych kosztów procesu znakowania szlaków. Nie powinno się stosować wymuszonych przez Ministerstwo oświadczeń o rzekomym posiadaniu przez PTTK tzw. wkładu własnego, bo w większości przypadków graniczy to z zupełną fikcją. Przy znakowaniu szlaków rowerowych większość kosztów stanowią materiały i transport, w tym również transport potrzebny do wykonywania tzw. monitoringu. W wielu przypadkach robocizna dotyczy prac, które trzeba powierzyć wyspecjalizowanym fachowcom, a rola znakarzy sprowadza się do wykonywania prostych fragmentów projektów i stosunkowo tanich znaków malowanych. Moim zdaniem PTTK powinno otrzymywać na szlaki rowerowe 100 % kwot ujętych w preliminarzach, a rozliczać koszty z potrąceniem kwot za te czynności, które uda się wykonać w czynie społecznym.

Czy instrukcja znakarska powinna dotyczyć całokształtu problematyki znakowania tras i szlaków rowerowych, czy też – jak obecnie – powinna obejmować tylko niektóre, wygodne do sprecyzowania na piśmie tematy? Obecna instrukcja znakarska zawiera wiele niedomówień, które pozwalają na dowolną interpretację sposobu zastosowania poszczególnych znaków, a także powodują konieczność improwizacji i wymyślania najrozmaitszych uzupełnień oznakowania, różnych w każdym z ośrodków znakarskich. Co gorsza, obecna instrukcja zawiera wiele błędów logicznych, które nie pozwalają osobom niewtajemniczonym na prawidłowe oznakowanie szlaków, a w niektórych przypadkach nawet ją ośmieszają.
Potrzebna jest instrukcja, która kolejno omawia wszystkie problemy, z jakimi można spotkać się przy wytyczaniu i znakowaniu tras i szlaków rowerowych, co pozwoli na uzyskanie maksymalnego stopnia ich jednolitości, a tym samym zapewni turystom bezpieczeństwo i pewność poruszania się szlakami oznakowanymi zgodnie z tą instrukcją.
Wersja robocza instrukcji znakarskiej opracowanej w październiku 20004 r. przez zespół w składzie Kol.kol. Z. Boroński, J. Rychlik i P. Rościszewski wymaga jeszcze wielu prac nad uściśleniem wielu zawartych w niej sformułowań. Szkoda, że nierozwiązane dotąd problemy tej wersji instrukcji nie zostały przedstawione na zabraniu znakarzy w Warszawie.

Co do projektu instrukcji znakarskiej tras i szlaków rowerowych, to zapraszam na stronę http://www.kztt.prv.pl/ lub bezpośrednio http://kztt.webpark.pl/

Piotr Rościszewski