Harcerze toną... w długach

Związek Harcerstwa Polskiego kończy sto lat i tonie w milionowych długach. By przetrwać, zarządził składkę, po 80 zł od każdego instruktora. - W pubach młodzi ludzie potrafią wydać więcej jednego wieczora - mówi przewodniczący ZHP Adam Massalski

Pismo datowane na 9 marca od Rady Naczelnej ZHP dotarło właśnie do chorągwi i hufców. "Zwracamy się do Druhen i Druhów z apelem i prośbą, która nie jest dla nas łatwa, bo też niełatwa jest sytuacja ZHP, wymagająca nadzwyczajnych rozwiązań" - pisze Massalski.

Te nadzwyczajne działania to jednorazowa składka 80 zł od każdego dorosłego instruktora, płatna do połowy czerwca. Składkę uchwaliła Rada Naczelna ZHP.

Długi ZHP sięgają 6,5 mln zł i związek stracił płynność finansową. Wśród wierzycieli są firmy gastronomiczne, biura podróży, a nawet firma Toi-Toi. Dorosłych instruktorów w ZHP jest 12 tys., z nadzwyczajnej składki do kasy związku może wpłynąć więc około 950 tys. zł.

Dług związku narastał przez lata. Za PRL, kiedy ZHP było jedyną oficjalną organizacją harcerską, związek był dotowany. Długi pojawiły się na początku lat 90. Harcerze próbowali się ratować, m.in. wyprzedając cenne nieruchomości, jak hotel przy ul. Niemcewicza w Warszawie.

Ale jednocześnie popełniali błędy. Jednym z najbardziej spektakularnych była sytuacja w chorągwi opolskiej, której komendant nie płacił pracownikom ZUS-u i nie wykazywał zadłużenia w dokumentach. W 2007 r. chorągiew rozwiązano, a półmilionowy dług musiała spłacić kwatera główna.

Długi generowali też harcerze wodniacy, a nawet Ogólnopolski Zlot Harcerstwa Kielce 2007, na który przybyło 8 tys. osób. Miał na siebie zarobić, a z powodu zbyt dużych kosztów cateringu zakończył się pod kreską.

Po ujawnieniu listu w środowisku zawrzało. Na forach internetowych niektórzy instruktorzy piszą wprost, że nie zapłacą. "Opłacam regularnie składki instruktorskie oraz odprowadzam za wszystkich członków drużyny składki w terminie. W ciągu roku z własnej kieszeni dokładam po kilkaset złotych do działalności drużyny. Trzeba kupić materiały, wiele innych rzeczy. Nie mam też zamiaru brać od moich harcerzy. Prowadzę drużynę w jednej z małych podkarpackich wsi. Bieda piszczy" - pisze jeden z nich na forum (zhp24.net).

Harcmistrz Ryszard Rutkowski, instruktor hufca w Goleniowie, zastanawia się nad konsekwencjami uchylenia się od składki: - Dopiero orzeczenie sądu harcerskiego może nakładać na nas jakąkolwiek karę. Sam fakt niezapłacenia opłaty nie może zaś odbierać nam np. praw wyborczych, jak w przypadku niezapłacenia składki członkowskiej.

- Ta prośba Rady Naczelnej to strzał w kolano. Niestety, obawiam się, że odbije się strasznie na wizerunku ZHP - pisze na forum Grzegorz Fita.

Przewodniczący Massalski przekonuje, że nie było innego wyjścia: - Albo coś zrobimy, albo trzeba rozwiązać organizację. 80 zł to nie jest duże obciążenie. Myślę, że w pubach młodzi ludzie potrafią wydać więcej jednego wieczora

Massalski podkreśla, że jednorazowa składka to niejedyne punkty programu naprawczego. Pozostałe to m.in. restrukturyzacja zatrudnienia i powierzenie wolontariuszom większych zadań. Dziś kwatera główna ZHP zatrudnia 17 pracowników etatowych, a chorągwie w regionach ok. 50 osób (w większości mają minimalne pensje).

Skarbnik związku Lucjan Brudzyński nie wyklucza, że ZHP podniesie roczne składki. - W ZHP dziecko płaci 36 zł rocznie. Instruktor tyle samo. A na przykład w Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej - dziecko 66 zł, instruktor pracujący 132 zł. Obecnie nominalnie ze składek powinno wpływać 1,2 mln zł, ale ściągalność wynosi 69 proc. Moim zdaniem wystarczająca byłaby kwota 1,8 mln zł.

Armia ZHP

ZHP jest największą organizacją harcerską, liczy ok. 120 tys. członków. Należy do międzynarodowego ruchu skautowego i uczestniczy w organizowanych co cztery lata największych ogólnoświatowych zlotach Jamboree. Ostatni odbył się w Wielkiej Brytanii, w tym roku skauci jadą do Szwecji.

Największą konkurencyjną organizacją skautową w Polsce jest Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej, działający w PRL w podziemiu, a legalnie od 1989 r. Zrzesza 15 tys. członków.

Chyba 3 lata temu zrobiłem dla ZG PTTK zestawienie, ile wynoszą składki w poszczególnych organizacjach w Polsce. PTTK miało wtedy najniższą. Raczej nic się nie zmieniło. Dysproporcje zapewne się tylko zwiększyły.